Zaniechania organu opóźniające wypłatę odszkodowania za wywłaszczenie

Wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID) jest podstawą do wszczęcia postępowania zmierzającego do ustalenia wysokości odszkodowania dla wywłaszczonych. Jednak nie zawsze organ dotrzymuje w tym zakresie obowiązujących terminów. Państwu, jako wywłaszczonym, przysługuje w takim przypadku prawo do jego ponaglenia.

ZRID kiedy odszkodowanie?

Termin, w jakim powinna być ustalona wysokość odszkodowania, zależny jest od daty, w której decyzja ZRID stała się ostateczna. Kiedy ta uzyska status ostatecznej, organ jest zobowiązany wydać decyzję ustalającą wysokość odszkodowania w ciągu 30 dni.

Jeśli natomiast decyzja ZRID miała nadany rygor natychmiastowej wykonalności, termin ustalenia wysokości odszkodowania jest liczony od daty nadania rygoru i wynosi 60 dni.

Po wydaniu decyzji ustalającej odszkodowanie inwestor ma 14 dni od jej ostateczności na wypłatę środków.

Z praktyki wiemy, że ww. terminy często nie są zachowywane.

Skutki zaniechania organu opóźniającego wypłatę za wywłaszczenie

Teoretycznie osoby wywłaszczone powinny otrzymać należne odszkodowanie w ciągu 3-4 miesięcy od wydania decyzji ZRID. Jego wypłata w tym terminie jest możliwa, o ile organ odpowiednio wcześnie podejmie właściwe kroki zmierzające do ustalenia wysokości odszkodowania.

Niestety już zaniedbanie chociażby w zakresie środków przeznaczonych na opłacenie rzeczoznawców odpowiedzialnych za wyceny wywłaszczanych nieruchomości, jak też przeprowadzania przetargów na ich usługi negatywnie odbijają się na terminie wypłaty odszkodowania.

W takiej sytuacji, Państwo jako wywłaszczeni, są pozbawieni zarówno nieruchomości, jak też należnych środków. I chociaż te drugie zostaną wypłacone z opóźnieniem, to czas oczekiwania na pieniądze, które się Państwu należą, stawia Państwa w trudnej sytuacji materialnej.

Wielokrotnie osoby wywłaszczone nie mają nowego lokum, a środki z odszkodowania są przeznaczane na jego zakup czy budowę.

Bez względu na to czy opóźnienia wynikają z bezczynności organu czy przewlekłości prowadzonego postępowania, Państwo – jako strona postępowania odszkodowawczego – muszą być o tym pisemnie poinformowani wraz ze wskazaniem rzeczywistego terminu załatwienia sprawy.

Prawo do wniesienia ponaglenia

Organ ma obowiązek poinformować wywłaszczonych o prawie do wniesienia ponaglenia. Państwo mogą je wnieść do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie.

Jeśli natomiast organ prowadzący postępowanie jest najwyższy, ponaglenie wnosi się bezpośrednio do niego. Co daje takie ponaglenie?

W jego wyniku wydane zostaje postanowienie wskazujące czy organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłości postępowania.

W postanowieniu wskazywany jest również termin, w którym ma zostać ustalona wysokość należnego odszkodowania. Tym samym wywłaszczeni uzyskują pewność, że ich sprawa zostanie zakończona we wskazanym terminie.

Skarga na przewlekłość postępowania

Jeśli jednak okaże się, że ponaglenie zostało rozstrzygnięte na Państwa niekorzyść, mogą Państwo złożyć skargę na przewlekłość postępowania. Tę również wnosi się za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie, a organem rozstrzygającym jest Wojewódzki Sąd Administracyjny.

W przypadku stwierdzenia dopuszczenia się przez organ przewlekłości prowadzenia postępowania lub bezczynności, sąd wskazuje termin załatwienia sprawy, a wydany wyrok zobowiązuje organ do jego zachowania.

Jeśli mimo to odszkodowanie nie zostanie ustalone w zasądzonym terminie, mogą Państwa wnieść kolejną skargę do WSA wraz z żądaniem wymierzenia organowi grzywny.

Uwaga! W przypadku, kiedy w wyniku niewykonania przez organ orzeczenia sądu ponoszą Państwo szkodę, mają Państwo prawo do odszkodowania z tego tytułu. Zasady jego dochodzenia określa Kodeks cywilny.

Jak walczyć o należne środki za wywłaszczenie pod budowę drogi?

Będąc w sytuacji opieszałości organu w ustaleniu wysokości należnego odszkodowania, warto podejmować odpowiednie kroki prawne.

Utrata życiowego majątku na mocy decyzji ZRID jest dostatecznym przeżyciem dla każdego wywłaszczonego. Państwo, jako wywłaszczeni, mają prawo do ułożenia sobie życia na nowo.

Przysługujące odszkodowanie jest bardzo często finansową podstawą do podjęcia jakichkolwiek działań związanych z organizacją nowego lokum. Przedłużone oczekiwanie na jego wypłatę stawia wywłaszczonych w trudnej sytuacji życiowej. Dlatego też warto walczyć o należne środki i korzystać z prawa do ponaglenia organu.