Obowiązki osób wywłaszczonych

Jakie skutki dla mnie – jako właściciela nieruchomości – ma ostateczna decyzja ZRID?

Gdy decyzja ZRID staje się ostateczna, prawo własności do wskazanych w niej działek i nieruchomości przechodzi na rzecz Skarbu Państwa (ewentualnie jednostki samorządu terytorialnego), a dotychczasowy ich właściciel traci prawo do ich zbycia.

W jakim czasie muszę udostępnić wywłaszczoną nieruchomość?

Właściciele nieruchomości objętych decyzją ZRID muszą je wydać w ciągu 120 dni od dnia, w którym wydana decyzja stała się ostateczną. Oczywiście właściciel może ją wydać szybciej. Jeśli zrobi to w ciągu 30 dni od daty ustatecznienia się decyzji ZRID, jego odszkodowanie zostanie zwiększone o 5% wartości nieruchomości. Wyjątkiem jest decyzja, której został nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

Jakie skutki wywołuje wydanie decyzji ZRID z rygorem natychmiastowej wykonalności?

Ustawa z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, na podstawie której wydawane są decyzje ZRID, daje również organowi możliwość nadania wydanej decyzji klauzuli natychmiastowej wykonalności. Jej postanowienia zaczynają obowiązywać zaraz po jej wydaniu. W przypadku decyzji z rygorem natychmiastowej wykonalności nie obowiązuje 120-dniowy okres na wydanie nieruchomości. Właściciele wywłaszczanych nieruchomości mają obowiązek ich niezwłocznego wydania, a także opróżnienia lokali oraz innych pomieszczeń.

Czy osoba ubiegająca się o odszkodowanie za wywłaszczenie musi udowodnić swoje prawa do jego otrzymania?

Tak, to na osobie ubiegającej się o odszkodowanie za wywłaszczenie ciąży obowiązek udowodnienia swoich praw do wywłaszczonej nieruchomości. Dostatecznym dowodem jest wydruk z systemu ksiąg wieczystych. Jeśli jednak właściciele nieruchomości nie widnieją w księgach wieczystych, muszą złożyć wniosek do sądu wieczystoksięgowego o uzgodnienie wpisów księgi wieczystej z aktualnym stanem prawnym. Dowodem dla sądu będzie wypis z ewidencji gruntów otrzymany z urzędu gminy.

Jeśli nieruchomość została przekazana w formie spadku, dostatecznym dowodem jest prawomocne postanowienie sądu o jego nabyciu albo poświadczone notarialnie dziedziczenie.

Pobrałem zaliczkę na odszkodowania, a decyzja ZRID została uchylona/zmieniona. Czy muszę zwrócić pieniądze?

Jeśli w wyniku odwołania się właścicieli wywłaszczanych nieruchomości od decyzji ZRID decyzja ta zostanie zmieniona lub uchylona (w całości lub w części) albo zostanie stwierdzona jej nieważność, a wywłaszczeni pobrali wcześniej zaliczkę na odszkodowanie za wywłaszczenie, to będą oni musieli zwrócić wypłaconą kwotę.

Czy w przypadku „małego wywłaszczenia” muszę udostępnić czasowo inwestorowi działkę? Co, jeśli się sprzeciwię?

O „małym wywłaszczeniu” można mówić wtedy, gdy realizowana inwestycja drogowa wymaga wykonania przez inwestora koniecznych prac na działkach zlokalizowanych poza pasem drogowym (np. przebudowa istniejących sieci energetycznych czy wodociągowych), a ich przeprowadzenie wynika z siły wyższej lub nagłej potrzeby zapobieżenia powstania znacznej szkody, jednak realizacja tych działań nie wymaga stałego wywłaszczenia nieruchomości. Właściciele nieruchomości, która zostanie czasowo zajęta, muszą udostępnić ją inwestorowi w określonym przez niego terminie. W przypadku sprzeciwu inwestor będzie mógł wejść na działkę w asyście policji.